Shillong – U khniang jingpang u ba la pynlong ia ka jingpang TB u dei u khniang bacteria ia u ba la tip kum u Mycobacterium Tuberculosis, Iathuh Ram Kumar S, IAS MD-NHM, Meghalaya ha ka jingkynduh Lang ha Ki lad pathai khubor ha Shillong.
Ia katei TB Free Meghalaya ba la pynlong ha PCI ha kaba utei IAS Ram Kumar uba dei U MD ka Tuberculosis ka dei ka jingpang kaba neh da ki phew snem ha ka Jylla ia kaba la ktah bha ia ka imlang ka sahlang bad kaba lah ban wanrah ia ka jingiap haba ym don ka jingsumar ne ka jingkitkhlieh.
U la Ong katkum ka National Health Prokram Jong ka Elimination of Tuberculosis hapoh ka Shatri ka National Health Mishon la pyntrei ha Meghalaya da ka State Health Society.Kumta ka Sorkar ka pynshlur ia Ki paidbah ban wan Shah sumar ha Ki hospital Sorkar ba Duna ka dor bad ia Ki hospital shimet; shuh shuh na ka liang ka sorkar lyngba ka Tnad ka Koit ka Khiah ka Jingkhein bad ka iatreilang Lang bad hospital shimet ban ài jingkhein ia ka jingdon jingpang TB iathuh U Ram Kumar IAS officer MD NHM
Haba ioh ban iakren bad u Doktor M Mawrie u ba dei u State TB Officer, u la ong ba hapoh ka jylla Meghalaya ha u snem 2020, ki don haduh 4145 ngut kiba la ioh ia ka jingpang TB ha kaba napdeng kitei kiba la lah ban pynkoit ki la poi sha ka 81% bad kiba la khlad noh ki don 5.6% kaba long 200 tam. U Doktor Mawrie u la ong ba ha ka jylla Meghalaya ban iap haduh 200 tam ngut kam dei kaei kaei kaba ngi dei ban kheiñ sting khamtam lei lei ba ka la dei lypa ka jylla kaba rit. U la ong ba ha u snem 2021 ki don haduh 4189 ngut kiba pang TB.
Katba ha u snem 2022 naduh u bnai Kyllalyngkot haduh u bnai Jymmang ki don haduh 1860 ngut kiba pang TB kaba la poi sha ka 74.4% ha kaba kiba wan ban phah test ha ki jaka sumar sorkar ki don 1498 ngut kaba long 71.9% bad kiba wan ban test ha ki jaka sumar pribed ki don 362 ngut kaba long 86.9%.
Katkum ka jingioh jingkheiñ, ki khyllung naduh ki bym pat dap snem haduh kiba lah 14 snem ka rta kiba la ioh ia ka jingpang TB naduh u bnai Kyllalyngkot haduh u Jymmang jong u snem 2022, ki la don 112 ngut kaba long 6% katba kiba la 14 snem ka rta shaneng ki don 1,748 kaba long 94%. Ki shynrang kiba la ioh ia katei ka jingpang naduh u bnai Kyllalyngkot haduh u bnai Jymmang 2022, ki la don haduh 1107 ngut kaba long 59.50%, ki kynthei ki don 752 ngut kaba long 40.40%.
U Doktor M Mawrie u la kyrpad ia ki paidbah ba lada ki don ka jingshit, ka jyrhoh kaba neh haduh ar taiew tam, ka jinghiar ha ka jingkhia ha ka met bad ka jingsyep ha ka met ha ka por ba ki thiah mynmiet bad ki don ruh kiba jyrhoh snam, kim dei ban kheiñ sting hynrei ki dei ban wan mar mar sha ki jaka test ba kin ioh ia ka jingsumar kaba paka.
Shuh shuh u la ong ba ka sorkar ka la sdang ia ka prokram kaba la tip kum ka National TB Elimination Programme ha kaba ka jingthmu ne ka thong jong katei ka prokram ka long ban pynduh ne pynduna ia katei ka jingpang katba lah ha u snem 2025 hapoh ka jingpeit jong u Myntri Rangbahduh ka Ri, u Narendra Modi.
Ha U Snem 2020 ka jingdon Kiba pang TB 4,145 ngut bad Kiba ioh jingsumar 81 persen Kiba khlad ka long 4 persen hynrei Kiba ioh TB kaba Kham jynjar eh ka ktah ia Kiba duh iathuh U Dr. Mawrie
Watla katei ka jingpang ka dei ka jingpang kaba lah ban ia bit uwei na uwei pat tang lyngba ki jynhaw um ha ka por ba ki nongpang ki jyrhoh ne ki synriah. Ha ki por kiba mynshwa ia katei ka jingpang ym lah satia ban pynkoit namar ba kim pat biang ki dawai ki dashin ban sumar ia ki nongpang kiba ioh ia katei ka jingpang hynrei ha kane ka juk kaba mynta ba la kham biang ki lad jingsumar, la lah ban pynkoit ia katei ka jingpang tang da ka jingdih tista ia ki dawai ba la bthah da ki jaka sumar.