Shillong – Ka Beh Diengkhlam ha jylla Meghalaya, Ka kyntien Behdienkhlam ka mut ban beh noh ïa ki mynraiñ ne ki mrad dusmon kiba wanrah jingpang bad jingeh. Hynrei kane ka lehniam ka don shibun ki bynta bad ka pynpaw ïa ka jingngeit tynrai, ka histori bad ki khana parom jong ki paidbah lyngba ki riti, ki dak bad ki jingleh.
Ka Behdienkhlam ka dei kiba bud ïa ka Niam Tre bad ka leit sha ka jingduwai ban ioh u soh u paiñ bad ka jingïaid shaphrang jong ka jylla. Ki jingïaroh ba khraw tam jong ka Behdienkhlam lah ban sakhi ha Jowai (West Jaintia Hills)
Ha ki sngi kiba mih shakhmat, ki paidbah ki pyndep shibun ki riti tynrai. Kawei na kine ka dei ka jingpynshoi bad bet ïa ki ïing da ki dieng shken kiba jrong, kum ka dak ban beh noh ïa ki myntraiñ kiba wanrah jingpang bad snam khuid. Ki don ruh ki jingai mynsiem bad jingpynkhamti ha ki longshuwa bad ki kur. Ki Daloi – ki nongïalam niam ba hakhlieh – ki pynlong ïa ki jingduwai bad leh riti bad ïa kane la sakhi da ka jingkhie im bad ka jingïalang paidbah.
Kawei pat ka dei ka jingkit dieng phang ba khuid bha bad ki rots (ki strakture shken ba la tei bha) kiba ki paidbah ki rah lyngba ki dong ki shnong. Kane ka thmu ban rah sha ka pung ba khuid ba tip kum ka Ka Aitnar ha Longpiah, Jowai, bad ki pynhap ha ka jingïaseng kaba dap da ka phohsniew bad ka jingkmen. Ha Tuberkmai Shnong, kane ka pung ka dei ka Ka Biar Blai, kaba long ka jaka ba don burom tam ha kane ka lehniam.
Ka Behdienkhlam ka long ka pynkup burom ïa ka riti tynrai, kaba dap da ka jingsngewhun bad ka jingpyrkhat ïa ka jingïatylli. Ki jingialehkai riti tynrai ki long ka bynta kaba pynshongkun tam – kum ka Iatan Bhang (ka jingpynïakhun da ka jingkhang tyngshop hapdeng ki paidbah na shathie bad shapohkhyndew), kaba ki paidbah ki ngeit ba kiba jop kin ioh u snem ba phuh samrkhie.
Kawei pat ka jingïalehkai ba la tip bha ka dei ka Dat Lawakor – kaba i don dur kum ka bol, hynrei la pynïakhun da ka dieng ha ka jaka bol – kaba kyntiew ïa ka jingsngewlem bad ka jingsngewbha jong ki nongpeit.
Ka shan, ka rong bad ka bor jong ka Behdienkhlam bad ki rots kiba iai kham jrong bad bha ka rukom tei jong ki – ki pynlong ïa kane ka sngi kum kawei na ki jingïalang riti kaba pher bad i da ki spah snem ka tynrai ha ka jylla Meghalaya